Αισθάνεστε ότι πρέπει να δίνετε καθημερινά μάχες γύρω από το τραπέζι για να πείσετε τα παιδιά σας να φάνε το φαγητό τους; Με ένα άρθρο στην Huffington Post, η διατροφολόγος Maryann Jacobsen* υποστηρίζει πως έχει βρει τις τέσσερις μαγικές λέξεις που θα βάλουν τέλος στα βάσανά σας…
Τελειώστε τους καβγάδες στο τραπέζι με τέσσερις απλές λέξεις
Είναι ώρα για φαγητό και ο τετράχρονος γιος μου είναι απορροφημένος στο παιχνίδι του. Όταν ανακοινώνω ότι το τραπέζι είναι έτοιμο, μου απαντά: «Δεν πεινάω, μαμά». Του απαντώ με τέσσερις λέξεις που λύνουν κάθε πιθανή αντιπαράθεση: «Δεν χρειάζεται να φας».
Αυτός είναι ο κανόνας στο σπίτι μας, αλλά ακολουθείται από έναν δεύτερο που όλοι εφαρμόζουμε, ανεξαρτήτως αν θέλουμε να φάμε ή όχι: η συγκέντρωση όλων μας γύρω από το τραπέζι αφορά την οικογένειά μας και όχι το φαγητό, οπότε πρέπει όλοι να καθόμαστε στις θέσεις μας στη διάρκεια των οικογενειακών γευμάτων.
Εννέα φορές στις δέκα, μόλις καθίσει στην καρέκλα του, τρώει τουλάχιστον λίγο φαγητό από το πιάτο του. Γιατί είναι τόσο σημαντικό να σταματήσουν οι μάχες για το φαγητό; Το πρόβλημα με τους καβγάδες για το φαγητό είναι ότι θα υπάρχει ένας νικητής κι ένας χαμένος. Αν ο γονιός κερδίσει, τότε το παιδί χάνει και αν το παιδί κερδίσει χάνουν οι γονείς. Καμία από τις δύο περιπτώσεις δεν είναι εποικοδομητική. Όταν η σημασία της διατροφής μετατοπίζεται σε θέμα που αφορά την επικράτηση αυτού που θέλουν οι γονείς έναντι αυτού που θέλει το παιδί, η απόλαυση του φαγητού χάνεται. Μερικοί γονείς κερδίζουν τη μάχη και αισθάνονται καλά που το παιδί τους τρώει όπως θέλουν εκείνοι, αλλά στην ουσία το παιδί μπορεί να κατακλύζεται από πικρία, τρώγοντας φασόλια για να ευχαριστήσει τους γονείς του και όχι επειδή το απολαμβάνει. Στην πραγματικότητα, σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύτηκε το 2008 στο Journal of Nutrition Education and Behaviour, διαπιστώθηκε ότι οι γονείς που ασκούσαν έντονη πίεση ή χρησιμοποιούσαν ανταμοιβές για να τα πείσουν παιδιά προσχολικής ηλικίας να τρώνε φρούτα και λαχανικά, πέτυχαν αμέσως αύξηση στην κατανάλωση αυτών των τροφών, αλλά παράλληλα μείωσαν την πιθανότητα τα παιδιά τους να προτιμούν τις υγιεινές τροφές.
Πως θα βγουν όλοι κερδισμένοι
Αυτό που μου αρέσει περισσότερο στο βιβλίο της Ellyn Satter “Division of Responsibility in Feeding” (ΣτΜ «Κατανομή της Ευθύνης της Διατροφής») είναι ότι αναθέτει σε γονείς και παιδιά πολύ συγκεκριμένα καθήκοντα στο θέμα της διατροφής. Οι γονείς έχουν την ευθύνη να αποφασίζουν για το περιεχόμενο, το χρόνο και τον τόπο των γευμάτων. Τα παιδιά είναι υπεύθυνα για να αποφασίσουν τι και πόσο θα φάνε από αυτό που τους προσφέρεται. Έτσι, όταν τα παιδιά μου διαμαρτύρονται για το φαγητό που φτιάχνω, τους θυμίζω ότι μπορούν να επιλέξουν να μην το φάνε. Στο μεταξύ, φροντίζω να υπάρχουν στο πιάτο τους τουλάχιστον ένα-δυο πράγματα που πιθανώς να φάνε. Αυτό τους δίνει μερικό έλεγχο και εκτονώνει λίγο την ένταση, ενώ αυξάνει τις πιθανότητες να δοκιμάσουν το φαγητό (κάτι που είναι πολύ διαφορετικό από την στρατηγική «φάε ή μείνε νηστικός»).
Δεν είναι αρκετό που οι γονείς πρέπει να σχεδιάζουν και να ψωνίζουν για το φαγητό, να μαγειρεύουν και να σερβίρουν γεύματα με δομημένο τρόπο; Αν προσθέσουν σε αυτά και το τι θα τρώει τελικά το παιδί τους, γίνεται η διαδικασία μίζερη. Το ίδιο ισχύει και όταν τα παιδιά παίρνουν το ρόλο των γονιών αποφασίζοντας τι θα φάνε. Δεν είναι διασκεδαστικό να είσαι μάγειρας κατά παραγγελία ή να σε κρατά όμηρο ένα παιδί που μαθαίνει πως αυτό έχει όλη τη δύναμη στη σχέση σας.
Ξεπερνώντας το φόβο
Έχω διαπιστώσει ότι το δικαίωμα των παιδιών να επιλέξουν από αυτό που σερβίρεται αποδεικνύεται όχι απλώς σκληρό, αλλά και τρομακτικό για τους γονείς. «Τι θα γίνει αν τρώει μόνο ψωμί;» «Κι αν πει ότι πεινάει την ώρα του ύπνου;»
Ως ειδικός στην οικογενειακή διατροφή, βοηθώ τους γονείς να κατανοήσουν γιατί τα παιδιά τους συμπεριφέρονται με αυτόν τον τρόπο σε σχέση με το φαγητό. Πιστεύω ότι αυτή η ενημέρωση όχι μόνο εξασφαλίζει ηρεμία στους γονείς (μειώνει τις τύψεις) αλλά επίσης τους βοηθά να καταλάβουν γιατί είναι καλύτερες οι μέθοδοι που δεν στηρίζονται στην εκβιαστική ή πιεστική διατροφή. Για παράδειγμα, είναι πολύ θετικό το ότι ξέρω πως ο τετράχρονος γιος μου βρίσκεται σε ένα στάδιο πιο αργής ανάπτυξης και μαθησιακών αλλαγών που σημαίνουν ότι η όρεξή του είναι μειωμένη με αποτέλεσμα να γίνεται πιο εκλεκτικός στις τροφές που θα καταναλώσει. Ξέρω ότι ικανοποιούνται οι ανάγκες τους σε θρεπτικά συστατικά και συνήθως τα πάει καλύτερα με το πρωινό και το μεσημεριανό –χρησιμοποιώ σνακ και φρούτα μεταξύ των γεμάτων για να καλύψω τυχόν διατροφικά κενά– οπότε είμαι πιο χαλαρή όταν φτάνει η ώρα του βραδινού. Θα ξεπεράσει αυτό το στάδιο άρνησης όπως το έκανε και η αδελφή του.
Μην ξεχνάμε ότι τα προσχολικά χρόνια είναι μια περίοδος κατά την οποία τα παιδιά παίρνουν πρωτοβουλίες σε καθημερινές δραστηριότητες, συμπεριλαμβανομένου και του φαγητού. Τα παιδιά που μπορούν να αναλάβουν κάποιο ρόλο στο τραπέζι και να το κάνουν επιτυχώς, είναι πιο πιθανό να αισθάνονται καλά με το φαγητό. Αντιθέτως, τα παιδιά στα οποία δεν δίνεται η δυνατότητα της πρωτοβουλίας, που δέχονται κριτική στη διάρκεια του γεύματος, μπορεί να συνδέσουν το φαγητό με κάποιο αίσθημα ενοχής, με αποτέλεσμα να έχουν μειωμένη αυτοπεποίθηση αλλά και να παίρνουν μικρότερη απόλαυση από το φαγητό.
Με βαθύτερη κατανόηση του θέματος της διατροφής, οι γονείς μπορούν να εξαλείψουν τις μάχες του φαγητού, να δείξουν εμπιστοσύνη πως τα παιδιά τους θα ξεπεράσουν την αρνητική αντίδρασή τους σε συγκεκριμένα φαγητά με το δικό τους ρυθμό και θα αγκαλιάσουν τα οικογενειακά γεύματα ως έναν ακόμη τρόπο υποστήριξης των παιδιών τους σε αυτό το εγχείρημα.
Επομένως, οι τέσσερις αυτές λέξεις (δεν χρειάζεται να φας), αν και είναι τρομακτικές, επιτρέπουν αυτή την εξέλιξη.
* Η Maryann Jacobsen αρθρογραφεί τακτικά για την Huffington Post, είναι διατροφολόγος, μητέρα δύο παιδιών και συγγραφέας του βιβλίου «Διατροφή χωρίς φόβο –Πώς να μεγαλώσετε παιδιά που τρώνε υγιεινά από το καρεκλάκι μέχρι το Λύκειο»
Πηγή: Huffington Post
